applied security research
Erik Remmelzwaal - 01 jul 2020

CSBN 2020

Het jaarlijks CSBN is weer beschikbaar. Het Cybersecurity Beeld Nederland, opgemaakt door onze overheid in de hoedanigheid van de NCTV. Aan afkortingen geen gebrek. Dat maakt het gelijk ook heel taaie kost: ingewikkeld om te doorgronden. Je gaat haast denken dat het ook de bedoeling is dat we er niet teveel aandacht aan besteden. Of anders doemt bij mij Einstein op:

“If you can’t explain it simply, you don’t understand it well enough”.

Laat me duidelijk zijn: ik weet dat er goede mensen met echte kennis van zaken hun bijdrage leveren aan het rapport. Geen twijfel mogelijk. Waar ik mij op concentreer is de rol van het CSBN in de algehele besturing ter vergroting van de weerbaarheid van onze maatschappij.

Ik mocht al voor het FD wat commentaar leveren op het CSBN. Dat leidde tot een stuk waarin met name de focus lag op het idee van onze overheid om organisaties in de vitale sector te dwingen om hun updates te installeren: “pas toe of leg uit”. Nu vind ik dat eigenlijk wel een goed middel voor de overheid om te hebben in voorkomende situaties, niet zoveel op tegen. Het stuk in de Volkskrant van vandaag over Citrix maakt ook nog maar weer eens duidelijk (toevallig?) wat het belang daarvan is.

Er waren mij wel andere dingen opgevallen aan het CSBN. Laat ik er 3 uitlichten.

Waar is Nederlandse Cybercriminaliteit?

De laatste tijd zijn er opvallend veel aanhoudingen van Nederlandse cybercriminelen die door middel van phishing en fraude via bijvoorbeeld WhatsApp hun slachtoffers maken. Hier bijvoorbeeld. Het is opvallend omdat het tot nog toe veel minder vaak voorkwam dat een cybercrimineel Nederlands bleek te zijn EN omdat er kennelijk meer opsporing plaatsvindt. Maar waarom staat dit niet heel groot als trend in het CSBN?

Wie het CSBN scant en de toelichting leest, krijgt mijns inziens voornamelijk het idee dat er niet zoveel veranderd is ten opzichte van vorig jaar. Toen waarschuwde de NCTV via het CSBN nog voor mogelijke ontwrichting van de maatschappij. Krachttaal is dat. Nou die ontwrichting ligt dus nog steeds op de loer, en er was waarschijnlijk niet nog een stapje hoger denkbaar in het verwoorden van de status om aandacht ervoor te krijgen. Boy cried wolf.

Maar dat cybercriminaliteit door Nederlandse daders wordt uitgevoerd is in mijn optiek een significante ontwikkeling. En eentje die ook om specifieke beleidsaanpassingen vraagt. Waarom?

Opsporing

Ten eerste de opsporing. Het was tot nu toe gebruikelijk te veronderstellen dat cybercriminelen hun activiteiten uitvoeren vanuit Rusland en landen in het oostblok. En dat onze politie daardoor tegen muren aanloopt in de opsporing. Een rechtshulpverzoek aan Rusland wordt niet altijd in volle enthousiasme opgevolgd. Laat staan dat Rusland zou overgaan tot uitlevering van een onderdaan. Dus strandden onderzoeken naar cybercriminaliteit veelal bij een IP-adres. We weten dat het IP behoort tot iemand in Rusland, maar daar houdt het dan mee op. Wie vaak genoeg tegen die muur aanloopt, gaat natuurlijk zich ook afvragen hoeveel zin het heeft om uberhaupt tijd en energie in het onderzoek te stoppen. Oftewel: cybercriminaliteit heeft de sfeer dat het vaak onoplosbaar is.

Maar als het IP-adres zich in de EU bevindt. Of zelfs in Nederland, dan wordt opsporing ineens heel goed mogelijk. Zo goed mogelijk dat het echt weer zin heeft om er (extra) capaciteit op te zetten. En dit is ook echt een maatschappelijk probleem waar veel bedrijven en particulieren door geraakt worden, dus pak het aan.

Nu zie je dus aan het handelen van de politie dat men het zich daar ook lijkt te beseffen, maar ik snap niet dat het CSBN er niet heel expliciet op ingaat. Er wordt wel de dreiging van SMS phishing en WhatsApp fraude in 1 bijzin benoemd, maar niet als een “bredere ontwikkeling” (zie gemarkeerde hoofdvraag in afbeelding hieronder) en ook niet het gegeven dat het vaker om Nederlandse actoren gaat. Wat is dan de rol of waarde van het CSBN?

Preventie

Ten tweede is er alle aanleiding om ook in de preventie goed na te denken over deze ontwikkeling. Immers: het zijn ons eigen jongeren die op het verkeerde pad belanden en in de cybercriminaliteit terecht komen. Stelen van bankgegevens is onderdeel geworden van straatcultuur en men lijkt zich onaantastbaar te wanen als je de gesprekken in online chatkanalen volgt. Er ontstaan groeperingen, criminele leveranciers van deelactiviteiten en men gaat al zover als ronseling van callcentermedewerkers. De kans is aanzienlijk dat die wereld evolueert en ontwikkelt tot niveau waar de crimineeltjes nog veel schadelijker activiteiten gaan uitvoeren. De stap naar ransomware, bijvoorbeeld, is namelijk echt niet zo groot. We hebben beleid nodig die er op gericht is om minder jongeren op dat verkeerde pad te laten belanden. Er zijn gelukkig al veel initiatieven op vlak van scholing die hierop inzetten, niet in de minste plaats het nota bene vorig jaar gelanceerde Hack_Right, maar ook hier weer mijn vraag: waarom is dit niet heel duidelijk onderdeel van het CSBN en de daarop volgende beleidskeuzes? Hack_Right wordt 1x genoemd, in de marge van het CSBN. Niet in de beleidsreactie van de minister.

Onze jeugd glijdt hard af richting cybercriminaliteit, nu nog op niveau van kruimeldiefstal (hoe ingrijpend voor de slachtoffers ook). Maar zonder heel gericht beleid laten we deze vruchtbare criminele voedingsbodem ontwikkelen tot iets waar een veel grotere dreiging van uitgaat. En zal je komende jaren zien dat dit een megaprobleem wordt.

En het MKB?

Je ziet (te) langzamerhand het besef ontstaan dat in ons digitale tijdperk er eigenlijk geen onderscheid meer te maken is tussen vitale en niet vitale processen. Alles grijpt op elkaar in en risico’s en cyberincidenten onstaan steeds vaker “in de keten”. Daar wordt dus ook aan gerefereerd in het CSBN, en meegenomen in de beleidsreactie van de Minister.

Dat betekent dat je niet alleen moet kijken naar wat er zich bij de grote corporates en in specifieke sectoren in ons land afspeelt, maar dat het MKB heel relevant wordt. Als een klein bedrijfje dat diensten levert aan ambulances getroffen wordt door ransomware waardoor die ambulances niet goed kunnen functioneren, hebben we echt een probleem.

Wie durft het luikje van “cyberweerbaarheid” in het MKB open te doen? Ik kan je op een briefje geven dat het om te janken voor verbetering vatbaar is. In zoverre: dat het om een heel andere rol van de overheid vraagt om tot verbetering te komen. Het Digital Trust Center is er voor het MKB en doet met ongetwijfeld minimale middelen best aardig werk maar hoe goed bedoeld ook: het komt niet aan waar het nodig is of in elk geval niet snel genoeg. Mooi bruggetje voor mijn derde punt.

Timing en PDCA

Wie een beetje uitzoomt en de rapportages en beleidsreacties beziet, realiseert zich dat hier een plan-do-check-act cyclus gaande is. Plannen maken, die uitvoeren (regering), controleren (2e kamer), en bijsturen obv opgedane inzichten. Dit is hoe je een “volwassen” organisatie hebt te leiden, zo vertelt ons het goede oude kwaliteitsmanagement.

De eerste vraag is hoe volwassen het werkelijk is. Ook volgens de gebruikelijk principes zou je even grof moeten bekijken of er sprake is van “opzet, bestaan, werking”. Nou. Ik heb in elk geval mijn twijfels bij de werking, zullen we maar zeggen. Ja er is een plan, ja er is een jaarlijkse cyclus en ja er wordt bijgestuurd. Maar bereiken we nu het doel hiermee? Wat is het doel eigenlijk? Het komt op mij over dat het doel is om de PDCA cyclus aan te tonen. We hebben een cyber dreiging, we weten eigenlijk niet goed wat we ermee moeten maar krijgen er wel moeilijke vragen over, we gaan dat “managen” en dmv PDCA laten zien dat we in-control zijn.

“De NCTV beschermt Nederland tegen bedreigingen die de maatschappij kunnen ontwrichten.”

Maar nu komt het: het beleid van de regering wordt bijgestuurd op basis van verouderde inzichten. Het CSBN mist dus informatie over Nederlandse criminaliteit en over dreigingen in de keten van vitale processen. Het CSBN 2021 gaat over data uit 2020 en zal misschien nadrukkelijker stilstaan bij bijvoorbeeld WhatsApp fraude. In de 2e helft van 2020 gaat nagedacht worden over die vervagende grens tussen vitaal en niet-vitaal en wat we daaraan moeten doen (hallo MKB). Maar geeft dan pas aanleiding tot beleidsaanpassingen? De aangepaste digitaliseringsagenda haalt ook het CSBN aan, maar dan die van 2019, die dus gaat over data van 2018.

Dit is allemaal te langzaam. De jaarlijkse PDCA cyclus werkt niet voor een gedigitaliseerde maatschappij (want dat zijn we allang) en al helemaal niet voor security. Als je al PDCA volgens het boekje wilt toepassen, doe dat dan op zijn minst per half jaar maar liever nog per kwartaal. Je zult zien dat er elke keer wel weer iets significant is veranderd. Vervolgens heb je een organisatie nodig die wendbaar is en op kwartaalbasis kan meebewegen met nieuwe ontwikkelingen.

Ik zou graag een regering zien die op deze manier digitalisering begrijpt. En het bestuurlijk echt anders durft aan te pakken. En dan ook nog beseft dat digitalisering niet een losstaand fenomeen dat om een geisoleerde andere aanpak vraagt. Maar dat de hele maatschappij leunt op digitaal en dat de gehele inrichting van governance daarop moet worden aangepast. Een regering die rapporteert over de werking van een proces en de keuzes die gemaakt zijn om budgetten daarbinnen op de juiste plekken te alloceren.

Zodat we als Nederland echt in-control zijn.

Blogs

Internetoplichters richten pijlen op Hockeyvereniging

Erik Remmelzwaal - 10 mrt 2023
De penningmeester van Hockeyclub Zevenbergen ontving een poging tot oplichting. Gelukkig werd het herkend, maar zal dat overal gebeuren, nu internetoplichters hun pijlen blijkbaar op sportverenigingen hebben gericht? Lees verder

Microsoft Digital Defense Report

Erik Remmelzwaal - 14 nov 2022
Het Digital Defense Report 2022 van Microsoft is uitgekomen. Wat zijn de highlights en key takeaways? Lees verder

TBX2022 Throwback & Masterclass

Erik Remmelzwaal - 07 nov 2022
Op 2 en 3 november vond in de Jaarbeurs Utrecht de TBX2022 beurs plaats. Zolder was net als vorig jaar aanwezig als exposant, en was op beide dagen de host van een masterclass. Ons voornaamste doel was om ons nieuwe propositie van Attic for MSPs bekend te maken. Met deze nieuwe release, stellen we andere […] Lees verder

Hacking my Helium Crypto Miner

Wesley Neelen - 05 sep 2022
Recently I came across an interesting cryptocurrency project called Helium. Its a wireless network built by people all around the world. The people that help expanding the network by adding a hotspot receive the Helium cryptocurrency coin by providing the coverage. During my research I decided to order one of those Helium miners. I ordered […] Lees verder

PEN-300 / OSEP review

Wesley Neelen - 19 jul 2022
This year I decided to start a new study, the PEN-300 course of Offensive Security. In 2012 I did the OSCP course and in 2013 OSCE. In 2016 I took the OSEE class in Vegas, unfortunately never took the exam (one of my biggest mistakes ever🥴). I liked all the courses very much at that […] Lees verder

Deze 3 misverstanden blokkeren het ontwikkelen van cyberweerbaarheid

Zolder B.V. - 04 jul 2022
Het NCTV heeft weer het jaarlijkse Cybersecuritybeeld Nederland gepubliceerd. Het CSBN-2022. Mooie aanleiding om eens op te schrijven waar ik al langer mee in mijn hoofd zit. Drie hardnekkige en foute aannames die mensen hebben bij digitale dreigingen. Drie misverstanden dus, die in mijn ervaring de belangrijkste reden zijn dat we nauwelijks vooruit komen met […] Lees verder

Cyberweerbaarheid en Operational Technology

Erik Remmelzwaal - 02 jun 2022
Onlangs nam Erik Remmelzwaal, co-owner en Managing Director van Zolder BV, deel aan een tafelgesprek van Data Value Center – Smart Industry (DVC-SI). Het thema was Cyberweerbaarheid en Operational Technology, en het gesprek werd opgenomen in de campus van Breda Robotics, waar Zolder lid van is. De opname is inmiddels beschikbaar en terug te kijken […] Lees verder

Detecting MFASweep using Azure Sentinel

Zolder B.V. - 01 nov 2021
Many companies are using cloud services such as Microsoft 365 for email, file sharing and communicating. If an attacker gains access to valid credentials that allows them to authenticate to the account, all information within the account is usually instantly accessible. Therefor, implementing multi factor authentication is one of the most important steps while securing […] Lees verder

Public SharePoint sites - the new open shares

Wesley Neelen - 16 sep 2021
During one of our engagements we were investigating a Microsoft 365 environment. My colleague Rik discovered that many SharePoint sites were publicly available within the organization. We were surprised by the amount sites that were wide open this way. A lot of sensitive information was located on those sites, for example PII-information and passwords for […] Lees verder

Decrypt passwords from Xerox Workcentre config backups

Rik van Duijn - 29 aug 2021
During a recent engagement we encountered Xerox WorkCentre printers using default credentials (admin:1111). Usually it’s just another finding, but this time we noticed the printer had SMB and e-mail credentials configured. For LDAP we usually point the printer to our own IP and get access to the plaintext creds that way. But in the case […] Lees verder

Office 365 audit logging

Rik van Duijn - 19 aug 2021
It’s important to enable audit logging for o365 even if you are not monitoring them actively. Atleast if you get hacked there’s logging to investigate :). The audit log is not always enabled by default, it seems to rely on license levels. However there are some important things to take into consideration. You can enable […] Lees verder

Ransomware, nationale crisis?

Erik Remmelzwaal - 04 aug 2021
Als er 1 digitale dreiging is die veel in het nieuws komt, dan is het ransomware. Er wordt zelfs gesproken van een nationale crisis. Lees verder

Mijlpalen en hoe het gaat

Zolder B.V. - 02 jul 2021
Vandaag gebeurden er op Zolder toch een paar dingen die blogwaardig zijn. Dus prima aanleiding om nog maar eens de laptop open te klappen en te vertellen hoe het gaat. Nieuwe collega’s Het is 1 juli 2021 en we zijn ruim een jaartje onderweg als Zolder. De belangrijkste stap die we vandaag zetten, is dat […] Lees verder

Zolder wordt hoofdsponsor HCZ

Zolder B.V. - 01 jul 2021
Vandaag is bekend geworden dat Zolder de nieuwe hoofdsponsor is van HCZ – Hockeyclub Zevenbergen. De komende drie seizoenen zal het logo van Zolder daarom voorop de shirts van alle HCZ leden prijken. We zijn heel erg trots op deze nieuwe stap voor ons jonge bedrijf, en hopen zo de relatie met onze regio te […] Lees verder

Breda Robotics

Erik Remmelzwaal - 10 mei 2021
Zolder BV is toegetreden tot het netwerk van Breda Robotics. Deze vereniging brengt organisaties bij elkaar die actief zijn rondom robotisering in de regio West-Brabant. Voor Zolder geeft Breda Robotics de mogelijkheid om samen te werken met de robotiseringsindustrie. Te begrijpen hoe die sector precies werk en op welke vlakken cybersecurity kennis kan worden ingezet […] Lees verder

27% .nl domeinen slecht beschermd tegen spoofing

Erik Remmelzwaal - 29 apr 2021
TLDR: We scanden de DNS records van 1,6 miljoen .nl domeinen en vonden uit: 9% is rechtstreeks gekoppeld aan Microsoft 365, daarmee is Microsoft veruit de grootste Google is nr2 en heeft 4% van de domeinen aan zich verbonden, nagenoeg gelijk aan een aantal andere spelers. Van alle mail-enabled domeinen heeft 27% geen SPF record […] Lees verder

Zolder biedt MKB betaalbare en eenvoudige security-app

Zolder B.V. - 12 apr 2021
“Attic voorkomt dat security een luchtbel wordt” Security is bij mkb-bedrijven vaak het ondergeschoven kindje. Ze hebben er de mensen en het budget niet voor. Dat maakt deze doelgroep een aantrekkelijk doelwit voor cybercriminelen. Voor de vier doorgewinterde cybersecurity-experts van start-up Zolder reden om Attic te introduceren. Deze eenvoudige, goedkope en toekomstbestendige app maakt mkb’ers […] Lees verder

Nieuwe Themesong voor Zoldersessions

Erik Remmelzwaal - 13 mrt 2021
Ik vond het tijd worden voor een nieuw liedje voor onze Zoldersessions. Tot nu toe hadden we er een rechtenvrij liedje onder staan, namelijk EVA_失望した, maar wilden toch iets meer 'eigens'. Daar schakelden we Bjørgen van Essen voor in met dit eindresultaat. Dit is hoe dat tot stand kwam. Lees verder

Zolder.App Open Beta

Zolder B.V. - 02 feb 2021
We launched the final beta release to the Google and Apple appstores. Any business running on Microsoft 365 is more than welcome to join. As a beta-tester you will receive a free subscription to the Zolder.App Premium Plan for the remainder of the beta phase, which is scheduled to run through April 30th 2021. Zolder.App […] Lees verder

GGD data is topje van ijsberg

Erik Remmelzwaal - 26 jan 2021
Maandag kwam RTL Nieuws, na onderzoek van Daniël Verlaan, naar buiten met het nieuws dat gestolen data van de GGD online wordt verhandeld door criminelen. Het gaat om data die onderdeel uitmaakt van het bron- en contactonderzoek dat de GGD uitvoert als onderdeel van de bestrijding van Corona/COVID-19. De data bevat gevoelige persoonsgegevens en criminelen […] Lees verder