applied security research
Erik Remmelzwaal - 01 jul 2020

CSBN 2020

Het jaarlijks CSBN is weer beschikbaar. Het Cybersecurity Beeld Nederland, opgemaakt door onze overheid in de hoedanigheid van de NCTV. Aan afkortingen geen gebrek. Dat maakt het gelijk ook heel taaie kost: ingewikkeld om te doorgronden. Je gaat haast denken dat het ook de bedoeling is dat we er niet teveel aandacht aan besteden. Of anders doemt bij mij Einstein op:

“If you can’t explain it simply, you don’t understand it well enough”.

Laat me duidelijk zijn: ik weet dat er goede mensen met echte kennis van zaken hun bijdrage leveren aan het rapport. Geen twijfel mogelijk. Waar ik mij op concentreer is de rol van het CSBN in de algehele besturing ter vergroting van de weerbaarheid van onze maatschappij.

Ik mocht al voor het FD wat commentaar leveren op het CSBN. Dat leidde tot een stuk waarin met name de focus lag op het idee van onze overheid om organisaties in de vitale sector te dwingen om hun updates te installeren: “pas toe of leg uit”. Nu vind ik dat eigenlijk wel een goed middel voor de overheid om te hebben in voorkomende situaties, niet zoveel op tegen. Het stuk in de Volkskrant van vandaag over Citrix maakt ook nog maar weer eens duidelijk (toevallig?) wat het belang daarvan is.

Er waren mij wel andere dingen opgevallen aan het CSBN. Laat ik er 3 uitlichten.

Waar is Nederlandse Cybercriminaliteit?

De laatste tijd zijn er opvallend veel aanhoudingen van Nederlandse cybercriminelen die door middel van phishing en fraude via bijvoorbeeld WhatsApp hun slachtoffers maken. Hier bijvoorbeeld. Het is opvallend omdat het tot nog toe veel minder vaak voorkwam dat een cybercrimineel Nederlands bleek te zijn EN omdat er kennelijk meer opsporing plaatsvindt. Maar waarom staat dit niet heel groot als trend in het CSBN?

Wie het CSBN scant en de toelichting leest, krijgt mijns inziens voornamelijk het idee dat er niet zoveel veranderd is ten opzichte van vorig jaar. Toen waarschuwde de NCTV via het CSBN nog voor mogelijke ontwrichting van de maatschappij. Krachttaal is dat. Nou die ontwrichting ligt dus nog steeds op de loer, en er was waarschijnlijk niet nog een stapje hoger denkbaar in het verwoorden van de status om aandacht ervoor te krijgen. Boy cried wolf.

Maar dat cybercriminaliteit door Nederlandse daders wordt uitgevoerd is in mijn optiek een significante ontwikkeling. En eentje die ook om specifieke beleidsaanpassingen vraagt. Waarom?

Opsporing

Ten eerste de opsporing. Het was tot nu toe gebruikelijk te veronderstellen dat cybercriminelen hun activiteiten uitvoeren vanuit Rusland en landen in het oostblok. En dat onze politie daardoor tegen muren aanloopt in de opsporing. Een rechtshulpverzoek aan Rusland wordt niet altijd in volle enthousiasme opgevolgd. Laat staan dat Rusland zou overgaan tot uitlevering van een onderdaan. Dus strandden onderzoeken naar cybercriminaliteit veelal bij een IP-adres. We weten dat het IP behoort tot iemand in Rusland, maar daar houdt het dan mee op. Wie vaak genoeg tegen die muur aanloopt, gaat natuurlijk zich ook afvragen hoeveel zin het heeft om uberhaupt tijd en energie in het onderzoek te stoppen. Oftewel: cybercriminaliteit heeft de sfeer dat het vaak onoplosbaar is.

Maar als het IP-adres zich in de EU bevindt. Of zelfs in Nederland, dan wordt opsporing ineens heel goed mogelijk. Zo goed mogelijk dat het echt weer zin heeft om er (extra) capaciteit op te zetten. En dit is ook echt een maatschappelijk probleem waar veel bedrijven en particulieren door geraakt worden, dus pak het aan.

Nu zie je dus aan het handelen van de politie dat men het zich daar ook lijkt te beseffen, maar ik snap niet dat het CSBN er niet heel expliciet op ingaat. Er wordt wel de dreiging van SMS phishing en WhatsApp fraude in 1 bijzin benoemd, maar niet als een “bredere ontwikkeling” (zie gemarkeerde hoofdvraag in afbeelding hieronder) en ook niet het gegeven dat het vaker om Nederlandse actoren gaat. Wat is dan de rol of waarde van het CSBN?

Preventie

Ten tweede is er alle aanleiding om ook in de preventie goed na te denken over deze ontwikkeling. Immers: het zijn ons eigen jongeren die op het verkeerde pad belanden en in de cybercriminaliteit terecht komen. Stelen van bankgegevens is onderdeel geworden van straatcultuur en men lijkt zich onaantastbaar te wanen als je de gesprekken in online chatkanalen volgt. Er ontstaan groeperingen, criminele leveranciers van deelactiviteiten en men gaat al zover als ronseling van callcentermedewerkers. De kans is aanzienlijk dat die wereld evolueert en ontwikkelt tot niveau waar de crimineeltjes nog veel schadelijker activiteiten gaan uitvoeren. De stap naar ransomware, bijvoorbeeld, is namelijk echt niet zo groot. We hebben beleid nodig die er op gericht is om minder jongeren op dat verkeerde pad te laten belanden. Er zijn gelukkig al veel initiatieven op vlak van scholing die hierop inzetten, niet in de minste plaats het nota bene vorig jaar gelanceerde Hack_Right, maar ook hier weer mijn vraag: waarom is dit niet heel duidelijk onderdeel van het CSBN en de daarop volgende beleidskeuzes? Hack_Right wordt 1x genoemd, in de marge van het CSBN. Niet in de beleidsreactie van de minister.

Onze jeugd glijdt hard af richting cybercriminaliteit, nu nog op niveau van kruimeldiefstal (hoe ingrijpend voor de slachtoffers ook). Maar zonder heel gericht beleid laten we deze vruchtbare criminele voedingsbodem ontwikkelen tot iets waar een veel grotere dreiging van uitgaat. En zal je komende jaren zien dat dit een megaprobleem wordt.

En het MKB?

Je ziet (te) langzamerhand het besef ontstaan dat in ons digitale tijdperk er eigenlijk geen onderscheid meer te maken is tussen vitale en niet vitale processen. Alles grijpt op elkaar in en risico’s en cyberincidenten onstaan steeds vaker “in de keten”. Daar wordt dus ook aan gerefereerd in het CSBN, en meegenomen in de beleidsreactie van de Minister.

Dat betekent dat je niet alleen moet kijken naar wat er zich bij de grote corporates en in specifieke sectoren in ons land afspeelt, maar dat het MKB heel relevant wordt. Als een klein bedrijfje dat diensten levert aan ambulances getroffen wordt door ransomware waardoor die ambulances niet goed kunnen functioneren, hebben we echt een probleem.

Wie durft het luikje van “cyberweerbaarheid” in het MKB open te doen? Ik kan je op een briefje geven dat het om te janken voor verbetering vatbaar is. In zoverre: dat het om een heel andere rol van de overheid vraagt om tot verbetering te komen. Het Digital Trust Center is er voor het MKB en doet met ongetwijfeld minimale middelen best aardig werk maar hoe goed bedoeld ook: het komt niet aan waar het nodig is of in elk geval niet snel genoeg. Mooi bruggetje voor mijn derde punt.

Timing en PDCA

Wie een beetje uitzoomt en de rapportages en beleidsreacties beziet, realiseert zich dat hier een plan-do-check-act cyclus gaande is. Plannen maken, die uitvoeren (regering), controleren (2e kamer), en bijsturen obv opgedane inzichten. Dit is hoe je een “volwassen” organisatie hebt te leiden, zo vertelt ons het goede oude kwaliteitsmanagement.

De eerste vraag is hoe volwassen het werkelijk is. Ook volgens de gebruikelijk principes zou je even grof moeten bekijken of er sprake is van “opzet, bestaan, werking”. Nou. Ik heb in elk geval mijn twijfels bij de werking, zullen we maar zeggen. Ja er is een plan, ja er is een jaarlijkse cyclus en ja er wordt bijgestuurd. Maar bereiken we nu het doel hiermee? Wat is het doel eigenlijk? Het komt op mij over dat het doel is om de PDCA cyclus aan te tonen. We hebben een cyber dreiging, we weten eigenlijk niet goed wat we ermee moeten maar krijgen er wel moeilijke vragen over, we gaan dat “managen” en dmv PDCA laten zien dat we in-control zijn.

“De NCTV beschermt Nederland tegen bedreigingen die de maatschappij kunnen ontwrichten.”

Maar nu komt het: het beleid van de regering wordt bijgestuurd op basis van verouderde inzichten. Het CSBN mist dus informatie over Nederlandse criminaliteit en over dreigingen in de keten van vitale processen. Het CSBN 2021 gaat over data uit 2020 en zal misschien nadrukkelijker stilstaan bij bijvoorbeeld WhatsApp fraude. In de 2e helft van 2020 gaat nagedacht worden over die vervagende grens tussen vitaal en niet-vitaal en wat we daaraan moeten doen (hallo MKB). Maar geeft dan pas aanleiding tot beleidsaanpassingen? De aangepaste digitaliseringsagenda haalt ook het CSBN aan, maar dan die van 2019, die dus gaat over data van 2018.

Dit is allemaal te langzaam. De jaarlijkse PDCA cyclus werkt niet voor een gedigitaliseerde maatschappij (want dat zijn we allang) en al helemaal niet voor security. Als je al PDCA volgens het boekje wilt toepassen, doe dat dan op zijn minst per half jaar maar liever nog per kwartaal. Je zult zien dat er elke keer wel weer iets significant is veranderd. Vervolgens heb je een organisatie nodig die wendbaar is en op kwartaalbasis kan meebewegen met nieuwe ontwikkelingen.

Ik zou graag een regering zien die op deze manier digitalisering begrijpt. En het bestuurlijk echt anders durft aan te pakken. En dan ook nog beseft dat digitalisering niet een losstaand fenomeen dat om een geisoleerde andere aanpak vraagt. Maar dat de hele maatschappij leunt op digitaal en dat de gehele inrichting van governance daarop moet worden aangepast. Een regering die rapporteert over de werking van een proces en de keuzes die gemaakt zijn om budgetten daarbinnen op de juiste plekken te alloceren.

Zodat we als Nederland echt in-control zijn.

Blogs

Attic versie 2023.9.0 - Release Notes

- 21 sep 2023
Een nieuwe Attic #release bomvol nieuwe checks, geïnspireerd door de #CIS Benchmark voor #Microsoft365. Deze release zit vol met nieuwe Checks en Fixes. Want we zijn hard bezig om te zorgen dat Attic “CIS-certified” raakt als assessment tool voor Microsoft365 en hebben nu bijna alle checks gebouwd die daarvoor nog nodig waren. Daarnaast is er […] Lees verder

Microsoft Sentinel: Wapen tegen Cyberdreigingen

Erik Remmelzwaal - 19 sep 2023
In de wereld van cybersecurity sta je voor een belangrijke uitdaging: het beschermen van je organisatie tegen digitale bedreigingen. Gelukkig is er een krachtig hulpmiddel tot je beschikking: Microsoft Sentinel. Wij praten er veel over vanwege onze dienstverlening, maar wat is het nu eigenlijk? in dit blog deel ik graag mijn inzichten met jou, zodat je een solide basisbegrip krijgt van wat dit product is en hoe je het kunt inzetten. Lees verder

Door NIS2 moet je iets gaan doen wat je nu nog niet doet...

Erik Remmelzwaal - 03 aug 2023
Als je onder een steen hebt geleefd: NIS2 komt eraan. De 2e versie van de Network and Information Security richtlijn van de EU. Het duurt nog even voordat dit in Nederlandse wetgeving is omgezet en daarin kunnen nog belangrijke details gaan schuiven, maar in grote lijnen weten we wat er op ons af komt. Door […] Lees verder

5 tips voor MKB'ers om zichzelf weerbaar te  maken tegen misleiding via internet

- 21 jul 2023
In de digitale wereld worden MKB’ers steeds vaker geconfronteerd met de dreiging van social engineering. In deze blogpost delen we waardevolle inzichten over twee veelvoorkomende vormen van social engineering, phishing en CEO-fraude. We benadrukken echter de praktische tips die MKB’ers kunnen volgen om zichzelf effectief te beschermen tegen deze cyberdreigingen. Phishing en CEO-fraude Phishing omvat […] Lees verder

Using MiTMProxy as a scriptable pre-proxy for BurpSuite

Rik van Duijn - 11 jul 2023
TLDR: you can use mitmproxy to modify stuff before it sent to Burp Proxy. Instruction below. Recently we were asked to asses a oldschool Java client server application. After configuring BurpSuite as a proxy and trusting the CA cert, we noticed the client communication still gave an error. It turned out the client and server […] Lees verder

Wat leren we uit het NCTV Cybersecuritybeeld en Verizon DBIR 2023

Zolder B.V. - 04 jul 2023
De samengestelde conclusie die ik haal uit CSBN en DBIR is dat organisaties (nog steeds) vooral slachtoffer worden via gelekte inloggegevens en e-mail en dat ze datalekken bijna altijd kunnen voorkomen door het implementeren van basismaatregelen. En de basismaatregel die past bij gelekte inloggegevens is Multi-Factor Authentication (MFA). Lees verder

Weerbaar tegen CEO-Fraude met Logs in Microsoft365

Erik Remmelzwaal - 22 jun 2023
Veel organisaties kunnen maar 7 dagen terugkijken in hun Microsoft365 logboeken. Veel te weinig, om adequaat te reageren op incidenten zoals CEO-Fraude en Ransomware. Belangrijk dus om te begrijpen welke mogelijkheden er zijn om die termijn uit te breiden. Lees verder

Attic voor de zorg: De toekomst van beveiliging met partnerschap Z-CERT

- 06 jun 2023
Attic voor de zorg is momenteel in ontwikkeling. We richten ons vooral op de toekomstige beschikbaarheid van deze krachtige beveiligingsoplossing en we nodigen zorginstellingen uit om deel te nemen aan onze beta-testfase. Partnerschap met Z-CERT In samenwerking met Z-CERT, de toonaangevende leverancier van dreigingsinformatie in de Nederlandse zorgsector, biedt Attic voor de zorg een unieke […] Lees verder

Verbeteringen in API's en toekomstige wijzigingen bij Attic

- 24 mei 2023
Microsoft heeft recentelijk enkele verbeteringen doorgevoerd in de API’s die toegang verlenen tot uw tenant. GDAP Op dit moment maakt Attic gebruik van DAP, oftewel Delegated Admin Privileges, om toegang te verkrijgen tot uw omgeving. Microsoft heeft onlangs een verbeterde versie van deze functionaliteit geïntroduceerd, genaamd GDAP, oftewel granular delegated admin privileges. Deze nieuwe versie […] Lees verder

Attic voegt website clone monitor toe

Wesley Neelen - 08 mei 2023
Attic is een krachtig platform wat heel veel mogelijkheden biedt. Attic is modulair opgebouwd zodat het platform aangevuld kan worden met extra diensten, ontwikkeld door Zolder, maar in de toekomst ook door externe leveranciers. Enkele maanden geleden heb ik een gratis applicatie gelanceerd genaamd didsomeoneclone.me. Deze service is gebaseerd op Microsoft Azure en volledig cloud […] Lees verder

Attic als SOC

Zolder B.V. - 11 apr 2023
Bijna is het zover: roadmap-technisch naderen we het punt dat we de koppeling van Attic met Microsoft Sentinel gaan afronden. En daarmee de gelegenheid om op grote schaal organisaties te voorzien van een betaalbare SOC dienst. Tijdens onze deelname aan de RSA conferentie zullen we bezoekers van onze stand en website aanbieden zich alvast te […] Lees verder

Internetoplichters richten pijlen op Hockeyvereniging

Erik Remmelzwaal - 10 mrt 2023
De penningmeester van Hockeyclub Zevenbergen ontving een poging tot oplichting. Gelukkig werd het herkend, maar zal dat overal gebeuren, nu internetoplichters hun pijlen blijkbaar op sportverenigingen hebben gericht? Lees verder

Microsoft Digital Defense Report

Erik Remmelzwaal - 14 nov 2022
Het Digital Defense Report 2022 van Microsoft is uitgekomen. Wat zijn de highlights en key takeaways? Lees verder

TBX2022 Throwback & Masterclass

Erik Remmelzwaal - 07 nov 2022
Op 2 en 3 november vond in de Jaarbeurs Utrecht de TBX2022 beurs plaats. Zolder was net als vorig jaar aanwezig als exposant, en was op beide dagen de host van een masterclass. Ons voornaamste doel was om ons nieuwe propositie van Attic for MSPs bekend te maken. Met deze nieuwe release, stellen we andere […] Lees verder

Hacking my Helium Crypto Miner

Wesley Neelen - 05 sep 2022
Recently I came across an interesting cryptocurrency project called Helium. Its a wireless network built by people all around the world. The people that help expanding the network by adding a hotspot receive the Helium cryptocurrency coin by providing the coverage. During my research I decided to order one of those Helium miners. I ordered […] Lees verder

PEN-300 / OSEP review

Wesley Neelen - 19 jul 2022
This year I decided to start a new study, the PEN-300 course of Offensive Security. In 2012 I did the OSCP course and in 2013 OSCE. In 2016 I took the OSEE class in Vegas, unfortunately never took the exam (one of my biggest mistakes ever🥴). I liked all the courses very much at that […] Lees verder

Deze 3 misverstanden blokkeren het ontwikkelen van cyberweerbaarheid

Zolder B.V. - 04 jul 2022
Het NCTV heeft weer het jaarlijkse Cybersecuritybeeld Nederland gepubliceerd. Het CSBN-2022. Mooie aanleiding om eens op te schrijven waar ik al langer mee in mijn hoofd zit. Drie hardnekkige en foute aannames die mensen hebben bij digitale dreigingen. Drie misverstanden dus, die in mijn ervaring de belangrijkste reden zijn dat we nauwelijks vooruit komen met […] Lees verder

Cyberweerbaarheid en Operational Technology

Erik Remmelzwaal - 02 jun 2022
Onlangs nam Erik Remmelzwaal, co-owner en Managing Director van Zolder BV, deel aan een tafelgesprek van Data Value Center – Smart Industry (DVC-SI). Het thema was Cyberweerbaarheid en Operational Technology, en het gesprek werd opgenomen in de campus van Breda Robotics, waar Zolder lid van is. De opname is inmiddels beschikbaar en terug te kijken […] Lees verder

Detecting MFASweep using Azure Sentinel

Zolder B.V. - 01 nov 2021
Many companies are using cloud services such as Microsoft 365 for email, file sharing and communicating. If an attacker gains access to valid credentials that allows them to authenticate to the account, all information within the account is usually instantly accessible. Therefor, implementing multi factor authentication is one of the most important steps while securing […] Lees verder

Public SharePoint sites - the new open shares

Wesley Neelen - 16 sep 2021
During one of our engagements we were investigating a Microsoft 365 environment. My colleague Rik discovered that many SharePoint sites were publicly available within the organization. We were surprised by the amount sites that were wide open this way. A lot of sensitive information was located on those sites, for example PII-information and passwords for […] Lees verder